1- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne herkes başvurabilir mi?
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni imzalayan ülkelerden biri tarafından Sözleşmede ve Ek Protokollerde belirlenen haklarının ihlal edildiğini düşünen herkes mahkemeye başvurma hakkına sahiptir.
2- Başvuru için şartlar nelerdir?
A.İ.H.S 35. maddesine göre başvuru sahibinin iç hukuk yollarını tüketmesi ve kesin karar tarihinden sonra 4 ay içinde mahkemeye başvurması gerekmektedir. Ayrıca aynı maddeye göre imzasız başvurular ve önceden mahkeme veya başka bir uluslararası yargı kuruluşu tarafından karara bağlanmış olaylarla aynı ve yeni olay içermeyen başvurular reddedilmekte olup başvurunun doğrudan mahkemeye yapılması gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
3- Başvurunun şekli şartları nelerdir?
Mahkeme içtüzüğünün 47. maddesine göre başvurunun taşıması gereken unsurlar şunlardır:
a) Davacının ismi, doğum tarihi, uyruğu, cinsiyeti, mesleği ve adresi;
b) Varsa temsilcisinin isim, meslek ve adresi;
c) Davacının kendisine karşı açmış olduğu sözleşmeci Taraf veya Taraflar;
d) Olayların özet biçimde açıklaması,
e) Sözleşme'nin ihlal iddia veya iddiaları ve elverişli kanıtlar hakkında kısa bir açıklama;
f)Sözleşme'nin 35/1 maddesinde belirtilen kabul koşullarına davacı tarafından uyulduğuna ilişkin kısa bir açıklama;
g) Dava konusu ve ana çizgileriyle davacının Sözleşme'nin 41. maddesine göre yapacağı haklı giderim istemi;
h) Uygun bütün belgelerin ve özellikle dava konusuna ilişkin yargı kararları ve sair karar örnekleri.
Başvuru formu örneği ekte bulunmaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi uyarınca yapılabilecek başvurunun ve başvuruya ilişkin ek gönderimlerin, ilgili ya da müdafii tarafından hiçbir ülke resmî makamı aracı kılınmaksızın doğrudan doğruya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin "Cour Européenne des Droits de L’Homme, Conseil de L’Europe, F-67075 Strasbourg-Cedex/FRANCE, Telefon: 33(0)3 88 41 20 18, Faks: 33 (0)3 88 41 27 30 "adresine yapılması gerekmektedir.
4- Mahkemeye başvurumda kimliğimi gizli tutabilir miyim?
Daha önce belirtildiği gibi imzasız başvurular kabul edilmemektedir. Ancak, İçtüzüğün 47/3 madde ve fıkrasına göre; kimliğinin açıklanmasını istemeyen başvuru sahibi bunu belirtmeli ve niçin kimliğinin gizli tutulmasını istediğini haklı gerekçelerle göstermelidir. Daire başkanı gerekçeleri haklı bulduğu takdirde başvuru sahibinin isminin gizli tutulmasına karar verebilir.
5- Mahkemeye gönderdiğim dilekçenin İngilizce veya Fransızca olması gerekli mi?
Mahkemeye yapılan başvuruda kullanılan dilin önemi yoktur. Herkes kendi dilinde başvuru yapma hakkına sahiptir. Ancak başvuru sonrası aşamalarda Mahkemenin resmi dilleri olan İngilizce ve Fransızca'dan birinin seçilerek yazışmaların bu dille yapılması gerekmektedir.
6- Mahkemeye bir avukat vasıtasıyla başvurmam zorunlu mu?
Mahkemeye bizzat başvuru yapmak mümkündür. Bununla beraber başvurunun kabülü sonrası süreçte hukuki yardımdan faydalanmak zorunludur.
7- Avukatım yok ve kendimi hukuki olarak ifade edemiyorum/ Hukuki yardım almak istiyorum.. Mahkeme bana avukat görevlendirir mi/ Adli yardımda bulunur mu?
İçtüzüğün 91. maddesine göre; davalı devletin davanın kabülü hakkındaki yazılı beyanlarını bildirmesinden veya buna ilişkin sürenin dolmasından sonra, daire başkanı talep halinde veya re'sen başvuru sahibine adli yardım yapılmasına karar verebilir. Bunun için aynı maddeye göre aşağıdaki şartların oluşması gerekmektedir;
1- Adli yardımın yapılması davanın iyi yönetilmesi için gerekli olmalı.
2- Başvuru sahibinin yapmak zorunda olduğu giderleri kısmen veya tamamen karşılayacak yeterli imkanlara sahip olmamalı.
Davaya bakan daire başkanı, bu iki durumun gerçekleştiğine kanaat getirdiği takdirde adli yardım kararı verilebilir.
Adli yardım davanın büyük daire önüne götürülmesi halinde devam eder.
Ayrıca ülkemizde barolara adli yardımdan faydalanmak için başvuru yapılabilir ve baronun yapacağı araştırma sonrası gerekli şartların oluştuğu anlaşıldığı takdirde adli yardımdan faydalanılabilir. Bunun için bulunduğunuz ildeki baroya başvurarak gerekli şartları öğrenebilirsiniz.
8-Mahkemenin hükmettiği tazminatlar ne şekilde ödenmektedir?
Kararın kesinleşmesinden sonra 3 ay içinde tazminatın ödenmesi için Başkanlığımızca ilgiliyle irtibata geçilir ve gerekli belgelerin ulaşmasından sonra ödeme yapılır.
9- Başkanlığınıza hitaben yazılacak tahliye talepli dilekçeler dikkate alınır mı?
Tutuklama ve tahliye gibi işlemlerin, yargı yetkisinin kullanılması kapsamında bağımsız mahkemeler tarafından gerçekleştirilen yargısal tasarruflar olması sebebiyle, böyle bir talepte bulunulduğunda dilekçe sahibinin tahliye talebiyle ilgili Bakanlığımızca herhangi bir tasarrufta bulunma imkanının mevcut değildir.
10- A.İ.H.M'e yaptığım başvurunun akıbeti hakkında nasıl bilgi sahibi olabilirim? A.İH.M. Tarafından verilen kararın Türkçe tercümesinin nasıl edinebilirim?
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin, başvuruların kabul edilebilirlik koşullarına ilişkin düzenleme getiren 35. maddesinin 1. fıkrasında ' Devletler Hukukunun genel olarak kabul edilen prensiplerine göre; ancak iç hukuk yollarının tüketilmesinden sonra ve kesin karardan itibaren altı aylık bir sure içinde Mahkemeye başvurulabilir.' hükmü yer almaktadır.

Başvuru yapıldıktan sonra A.İ.H.M Sekreteryası uzmanları başvuranla mektup, telefon ve sair yollarla irtibata geçerek başvurunun kaydedilidiğini ve kayıt numarasını bildirmekte, ek bilgi ve belge talebinde bulunabilmekte olup dilekçede ekbiklik varsa ilgiliye bildirilmektedir.

Başvuru sahibi bizzat yukarıda belirtilen adres ve telefonlar vasıtasıyla mahkeme ile temas kurabilmektedir.

A.İ.H.M kararlarının sonuçları http://www.echr.coe.int/ECHR/EN/hudoc arama butonuna başvuru numarası yazılmak suretiyle takip edilebilecektir.

A.İ.H.M tarafından verilen kararlar, 1 Mart 2012 tarihinden itibaren Başkanlığımızca tercüme edilmekte olup, tercüme edilen karar metinlerine www.inhak.adalet.gov.tr adresinden ulaşmak mümkündür.